Op verzoek van een lezer een ‘gouwe ouwe’.

Op verzoek van een lezer een ‘gouwe ouwe’. Een samenvatting van het laatste hoofdstuk uit ‘Durven doen wat je raakt’. Wat leerde ik over bevlogenheid van mensen als Francien Houben, Wubbo Ockels, Neelie Kroes, Robbert Dijkgraaf en Joop van den Ende?

 Zij volgen hun plezier. Dit is waar het allemaal begint. Mijn gesprekspartners raakten bevlogen omdat zij een ultiem, kinderlijk gevoel van plezier bij zichzelf ontdekten– soms na jarenlang zoeken – en zijn gaan volgen (daarover later meer). Het blijkt niet alleen uit hun woorden; met stralende, haast verliefde ogen vertelden ze mij over de invulling van hun (professionele) leven. Ik begreep dat het niet zo gek is dat plezier samenhangt met bevlogenheid: het is ‘vervullend’ het beste van jezelf naar buiten te laten komen. Blijkbaar beloont de natuur je met (intrinsiek) plezier wanneer je iets doet wat je in aanleg goed kunt of misschien zelfs een talent is. Hoe ongelofelijk belangrijk het is jezelf plezier te gunnen in wat je doet, was voor mij een simpel, maar essentieel inzicht.

 Zij durven zich te laten raken door wat er op hun pad komt. Na een aantal gesprekken begreep ik dat het niet nodig is een ingewikkelde analyse van wereldproblematiek te maken. Mijn gesprekspartners hebben gedurfd zich te laten raken door iets wat zij hebben meegemaakt: een persoon op straat, een fascinatie voor een maatschappelijk vraagstuk of gewoon een zin uitspraak op televisie. Vroeg of laat zijn zij ‘getriggerd’ door iets. En wat achteraf blijkt: wat hen raakt, reflecteert wat zij zelf hebben gemist en/of iets wat eerder in hun leven belangrijk is gebleken en waarvoor zij een bijzondere gevoeligheid hebben ontwikkeld. Diepgewortelde – al dan niet bewuste – verlangens zijn een uiting van de eigen persoonlijke geschiedenis (zie ook voorwoord) en geven richting aan hun bevlogenheid.

 Zij laten zich niet weerhouden door hun angst en twijfel. De mensen die ik gesproken heb, worden als ieder ander gekweld door gedachten als: ‘Is dit echt wat ik wil? Waarom zou mij dit lukken? Wat voeg ik eigenlijk toe?’ Hoe succesvol ze ook zijn en hoe zelfverzekerd ze misschien van een afstandje lijken, ook deze ‘iconen’ worstelen keer op keer met twijfel aan hun eigen kunnen en onzekerheid over de toekomst. Die gevoelens zijn er evengoed als je hoger op de ladder staat. Wat ik in de gesprekken leerde, was dat mijn gesprekspartners zich er niet door van de wijs laten brengen. In plaats van te vechten tegen angsten of twijfels of deze die van binnen weg te stoppen, accepteren zij dat die emoties erbij horen als je je eigen weg zoekt. Zij erkennen hun eigen onzekerheid als een normaal gevoel dat er mag zijn, wanneer je je grenzen verlegt en stretcht. Lastige gevoelens zijn er niet om je te laten struikelen maar geven waardevolle informatie over je beperkingen en mogelijke risico’s.Zij zijn bereid risico’s aan te gaan en springen (met een enormefocus). Mijn gesprekspartners lieten zich niet weerhouden door angst, kennen hun eigen talent en werden geraakt door een bijzondere kans of mogelijkheid. Vervolgens gaat het om kiezen en om doen. Zonder uitzondering maakten de personen die ik gesproken heb zich los van verwachtingen van anderen, van regels en zekerheden. Die vrijheid (en tegelijk onzekerheid) is blijkbaar nodig om het talent maximaal naar eigen hand te kunnen zetten en te ontwikkelen. Mijn gesprekspartners hadden geen volledig uitgewerkt stappenplan voordat ze sprongen. Een garantie voor succes ontbrak. Ze kozen op vaak irrationele gronden voor ongebaande paden, vol hobbels, obstakels en legio risico’s. Ik leerde dat het hier om gaat: zorg dat je je voornemens in daden omzet en met focus het spoor blijft volgen dat je hart je ingeeft, ook als dat financiële onzekerheid en statusverlies met zich meebrengt.

 Zij gaan ‘diep’ en vinden (het geloof in) zichzelf. Burn-out, het overlijden van dierbaren, verbroken liefdesrelaties, conflicten met collega’s en/of ontslag, het is opvallend dat de lastigste en pijnlijkste crisissituaties achteraf gezien sleutelmomenten zijn geweest voor de ontwikkeling van de geïnterviewden. Op deze momenten (her)vonden zij zichzelf ondanks of dankzij hun verdriet en onzekerheid. Na veel pijn en verdriet kom je blijkbaar uit bij je eigen bevlogenheid en unieke kracht die je het vermogen geven bepalende beslissingen te nemen en voor jezelf te kiezen. Het lukt vervolgens een oude situatie los te laten, illusies te herkennen, het eigen ego te doorzien en naar een nieuw begin te groeien. Zo ontstaat een stevig(er) fundament dat bestaat uit een positief geloof over jezelf, je verhouding tot anderen en jouw bijdrage aan de wereld.

 Zij zetten door en leren te doseren. Alle verhalen laten zien dat één ding zeker is: weinig loopt zoals de geïnterviewden vooraf hadden gedacht en gehoopt. Het najagen van dromen en ambities en het ontwikkelen van talent eist zijn tol: frustratie, geduld, energie, tijd en een hoge mate van stress. Die consequenties zul je voor lief moeten nemen en hoe verder je wilt komen, hoe meer je zult moeten incasseren. Het ‘doorzetten’ bestaat uit in volle concentratie heel, veel tijd aan je te talent te besteden en niet decennialang te oefenen. Dat is vaak fijn en geeft een roes van plezier. Tegelijk kan het ook leiden tot bezetenheid en je beschadigen. Dat een aanzienlijk aantal geïnterviewden te maken heeft gehad met een burn-out is een teken aan de wand. Ik pikte hieruit op dat je om effectief te zijn je bevlogenheid zult moeten doseren en compenseren. Dit doe je door je ambities bij te stellen, lichamelijk fit te zijn, je niet te veel af te zonderen en voldoende bij te tanken door te ontspannen.

 Zij blijven altijd leren, vooral van hun fouten. Dit is een bekende tegeltjeswijsheid. Keer op keer bleken mijn gesprekspartners in staat zichzelf als instrument te zien en te leren van hun fouten. Om hun bevlogenheid ruimte te geven en impact te hebben, sturen zij zichzelf regelmatig bij. Soms subtiel, soms fors. In de zoektocht naar het oplossen van frustraties en verbetering, stuiten zij op steeds diepere lagen en nieuwe aspecten van zichzelf. Imperfect zijn, fouten mogen maken, proberen; dankzij de gesprekken is het kwartje (weer eens) gevallen dat dit allemaal hoort bij in beweging zijn.

 Zij hebben hun intuïtie als gids en zoeken de stilte. Van alle lessen die ik leerde, is dit voor mij de belangrijkste: luister naar je intuïtie. In veel gesprekken kwam dit ‘kanaal’ als de belangrijkste raadgever naar voren, of het nu gaat om het beoordelen van mensen en situaties of het bepalen van eigen grenzen of behoeftes. Veel van mijn gesprekspartners noemden hun intuïtie de goudmijn van wijsheid waarop ze in de loop der jaren steeds meer gingen vertrouwen. Het is de kennis die opgeslagen ligt in je lichaam door eerdere ervaringen. Je intuïtie vertelt je met heel subtiele en vaak onbewuste signalen of je op het goede spoor zit. Ik vind dat lastig want er is regelmatig ruis op de lijn. Hoe weet je nu wat door angst ingegeven is en wat je intuïtie vertelt? Ik stelde die vraag aan de personen die ik interviewde en kreeg als antwoord: alleen door te oefenen en te reflecteren, lukt het je intuïtieve vermogen steeds beter te gebruiken. Ik leerde ook over rust en afzondering. Vrijwel alle 22 personen die ik gesproken heb trekken zich met grote regelmaat terug om zich te bezinnen op die bron van wijsheid in zichzelf. Door even weg te zijn van lawaai, mensen, apparaten en bezigheden geven zij hun intuïtie alle ruimte. In de leegte vallen puzzelstukjes op hun plaats en zien ze scherper wat ze zelf willen, wat echt belangrijk is, waar meer mildheid nodig is en waar ze plezier aan beleven. Ze genieten van de stilte waarin de dagelijkse onnodige gedachten verstommen en waarin alles goed is zoals het is. Het ‘hoofd’ luistert (eindelijk) naar wat het lijf al weet.